Od Strachu do Wolności

Studium przypadku

Pacjent

Tomek (imię zmienione)

Przypadek:

Lęki rozmowami kwalifikacyjnymi

Czas trwania

04 Miesiące

Opis sytuacji i wyzwanie

Tomek – 27-letni specjalista w dziale IT – od dłuższego czasu odczuwał silny lęk przed rozmowami kwalifikacyjnymi. Choć posiadał niezbędne kwalifikacje i doświadczenie, paraliżująca obawa przed oceną sprawiała, że każda próba zmiany pracy kończyła się wycofaniem na etapie rekrutacji. Efekt? Narastająca frustracja i poczucie utknięcia w obecnym miejscu.

Tomek zauważył, że jeśli nie przezwycięży lęku, nie tylko pozostanie w pracy, która przestała go satysfakcjonować, ale też będzie odcinał się od możliwości rozwoju. Dlatego zdecydował się skorzystać z terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), żeby wreszcie przejść drogę od przytłaczającego strachu do wewnętrznej wolności i pewności w sferze zawodowej.

Magda zauważyła, że jeśli nie pokona swoich lęków, może przegapić wiele życiowych możliwości i pogłębić stan wewnętrznego zamknięcia. Postanowiła więc skorzystać z pomocy specjalisty w obszarze rozwoju osobistego i dokonać zmiany – od życia pełnego ograniczeń do wolności w wyrażaniu siebie.

Cele interwencji rozwojowej

Cele interwencji rozwojowej

  1. Zidentyfikowanie i zmiana zniekształceń poznawczych
    – wychwycenie typowych negatywnych myśli (np. „Na pewno wyjdę na niekompetentnego”) i zastąpienie ich bardziej realistycznymi.

  2. Zbudowanie pewności siebie w sytuacjach oceny
    – rozwój konstruktywnych przekonań o własnych umiejętnościach oraz trening wyrażania ich podczas rozmów kwalifikacyjnych.

  3. Nabycie umiejętności regulowania stresu
    – wprowadzenie technik relaksacyjnych i ćwiczeń pozwalających na obniżenie poziomu napięcia.

  4. Stopniowe przełamywanie unikania
    – nauczenie się metod systematycznego „wystawiania się” na sytuacje związane z rozmowami rekrutacyjnymi w sposób kontrolowany i bezpieczny.

Podejście terapeutyczne (CBT)

Analiza myśli automatycznych i restrukturyzacja poznawcza

  • Tomek zapisywał swoje negatywne myśli (np. „Nic nie potrafię”, „Rekruter mnie wyśmieje”), towarzyszące im emocje oraz ocenę realności tych stwierdzeń.
  • Z pomocą terapeuty przyglądał się przekonaniom typu „czarno-białe myślenie” („Albo jestem idealny, albo do niczego”), „katastrofizacja” („Jeśli mnie nie przyjmą, skończy się moja kariera”) czy „czytanie w myślach” („Na pewno rekruter już mnie skreślił, bo nie wyglądam pewnie”).
  • W miejsce automatycznej, negatywnej narracji wprowadzał stwierdzenia oparte na faktach (np. „Mam konkretne sukcesy w obecnej firmie”, „Przeszedłem przez kilka rekrutacji, więc potrafię odpowiednio się zaprezentować”).
  • Praca nad regulacją emocji i stresem

  • Regularne ćwiczenia (np. głębokie, wolne wdechy i wydechy) przed rozmowami obniżały poziom fizjologicznego pobudzenia i pomagały utrzymać koncentrację.
  • Tomek wyobrażał sobie cały proces rekrutacji w jasnych barwach – spokojną atmosferę, klarowne odpowiadanie na pytania, odczuwanie satysfakcji po wyjściu. Pomagało to w przeformułowaniu negatywnych scenariuszy na bardziej realistyczne i wspierające.
  • Stopniowana ekspozycja na sytuację lękową

  • Zaczynając od „próbnych” rozmów z doradcą zawodowym, Tomek miał szansę oswoić się z tematem rekrutacji w przyjaznym otoczeniu.
  • Stopniowo zgłaszał się do coraz bardziej wymagających procesów rekrutacyjnych. Każdą rozmowę traktował jako okazję do praktykowania nowych umiejętności oraz sprawdzenia, które myśli okazały się niefunkcjonalne.
  • Po każdym spotkaniu analizował, co poszło dobrze i jak zadziałały narzędzia CBT. Gdy radził sobie lepiej, wzmacniał wiarę w własne możliwości.
  • Utrwalenie nabytych umiejętności

  • Razem z terapeutą Tomek ustalił, jak korzystać z technik CBT nie tylko w obliczu kolejnych rekrutacji, ale też w codziennym życiu zawodowym i prywatnym.
  • Kontynuował prowadzenie dziennika myśli, aby w razie potrzeby szybko wychwycić powracające wzorce lękowe i na bieżąco je korygować.
  • Rezultaty i korzyści

    • Choć Tomek nadal czuł lekki stres przed rozmowami, umiał go zminimalizować, stosując wypracowane narzędzia CBT.
    • Przemodelowanie negatywnych myśli na bardziej realistyczne zaowocowało większą wiarą we własne możliwości i sukces.
    • W trakcie ekspozycji i pracy z doradcą zawodowym Tomek nauczył się lepiej mówić o swoich kompetencjach, co przełożyło się na pozytywne wrażenie na rekruterach.
    • Dzięki połączeniu technik CBT i stopniowanego wyjścia ze strefy komfortu, Tomek zdobył nową posadę w firmie IT z atrakcyjniejszym wynagrodzeniem.
    • Opanowane strategie i metody pracy z lękiem towarzyszą Tomkowi w innych sferach życia, pozwalając mu budować większą równowagę psychiczną na co dzień.

    Refleksje Tomka

    „Największym odkryciem było dla mnie to, jak wiele negatywnych myśli powstawało w mojej głowie zupełnie bez kontroli. Dzięki terapii CBT nie tylko nabrałem pewności podczas rekrutacji, ale też lepiej radzę sobie ze stresem w codziennych sytuacjach. Zrozumiałem, że lęk nie zniknie magicznie, ale mogę nad nim panować i nie pozwalać, by sterował moimi decyzjami.”Tomek

    Progress and outcome

    CBT to rodzaj terapii, w której pacjent uczy się rozpoznawać swoje negatywne myśli i zachowania, a następnie w sposób świadomy je modyfikować. Dzięki temu może lepiej radzić sobie z lękiem, stresem czy depresją, zastępując nieadaptacyjne wzorce myślowe tymi bardziej konstruktywnymi.

    Tak. Terapia poznawczo-behawioralna znajduje zastosowanie w leczeniu wielu form zaburzeń lękowych – od fobii specyficznych (np. lęku przed lataniem) po lęk społeczny i napady paniki. Jej skuteczność została potwierdzona wieloma badaniami naukowymi.

    Czas trwania terapii zależy od indywidualnego przypadku, ale zazwyczaj efekty można zauważyć po kilku–kilkunastu sesjach. W przypadku zaburzeń o większym nasileniu terapia może potrwać nieco dłużej. Kluczowe jest regularne stosowanie technik poznanych na sesjach w życiu codziennym.

    CBT jest przede wszystkim podejściem psychoterapeutycznym i zwykle nie wymaga farmakoterapii. Jednak w niektórych przypadkach – gdy lęk jest szczególnie nasilony lub współwystępują inne zaburzenia (np. depresja) – lekarz psychiatra może zalecić leki wspomagające. Decyzja o farmakoterapii jest zawsze indywidualna i omawiana ze specjalistą.

    Owszem, wiele osób korzysta z równoległego wsparcia – psychoterapii (CBT) i coachingu lub warsztatów rozwoju osobistego. Ważne jest jednak, by z terapeutą ustalić, w jaki sposób łączyć różne formy pomocy, tak aby się wzajemnie uzupełniały, a nie dublowały lub wykluczały.

    Celem CBT nie jest całkowite wyeliminowanie wszystkich oznak stresu czy obaw (ponieważ lęk jest w pewnych sytuacjach naturalną reakcją organizmu), lecz nauczenie się efektywnych sposobów reagowania. Dzięki terapii lepiej poznasz swoje wzorce myślowe, zaczniesz rozumieć sygnały płynące z ciała i nauczysz się, jak zapobiegać eskalacji nieprzyjemnych emocji.